پسوریازس

پسوریازیس یک مرض جلدی مزمن یا دوامدار ، غیر ساری و غیر انتانی ( میکروبی و ویروسی و فنگسی) است که با بوجود آمدن سرخی پوستک شدن و خارش جلدی همراه میباشد که برعلاوه جلد میتواند ناخن و مفاصل را نیز ماووف سازد.

این مرض  در اثر تغیر در چرخه زندگی حجرات اپیدرم  جلد یا کراتینوسیت بوجود میابد. حجرات جلدی که بصورت دوامدار انقسام نموده و با گذشتاندان مراحل مخصوص به پختگی رسیده  هسته خویش را ازدست داده و بالاخره از سطح جلد جدا میگردند این عمل بصورت متداوم جریان داشته و این پروسه
در حدود 23 روز با انقسام حجره و رسیدن آن به سطح جلد تکمیل میگردد اما در مرض پسوریازس انقسام حجرات به سرعت صورت گرفته تعداد زیاد حجرات در پروسه انقسام سهم میگیرند و حجرات جلد بدون رسیدن به پختگی در سطح جلد میرسند که بشکل پوستک های سفید نقریی قابل دید میباشند سیکل زندگی حجرات اپیدرم از 23 روز به 3 الی 5 روز کاهش میابد. و توسع و برجسته شدن مویرگهای خونی که در ناحیه مصاب جلد  میباشند سبب سرخرنگ شدن ناحیه مصاب جلد میگردد.

پسوریازیس مرض طولانی مدت (مزمن) است. ممکن است دورهای زمانی علائم پسوریازیس بصورت متناوب  مراحل بهبود و  بدتر شدن را دارا میباشد. اقدامات در شیوه زندگی، مانند استفاده از کریم ستروییدی مواجه ساختن جلد به شعاع آفتاب در حد متوسط، تشویش نکردن ، حمام نمودن و استعمال کریمهای مرطوب کننده می تواند علائم پسوریازیس را تا حدی بهبود بخشد.

علائم پسوریازیس و می تواند ازیک  فردی تا فرد دیگر متفاوت باشد اما ممکن است یک یا بیشتر از موارد زیر را شامل:

• پلکها یا بخارهای  های سرخ جلدی که  با پوستکهای سفید  نقره ای پوشیده شده اند

• نقاط کوچک پوستک دهنده (معمولا در کودکان دیده می شود)

• جلد خشک، پوستک دهنده که ممکن است با خاراندن شدید خونریزی دهد

• خارش، سوزش و یا نادرآ  درد

• ضخیم شدن ، بوجود آمدن، فرورفتگی نقطوی، تغیر رنگ و جمع شدن پوستک ها در زیر  ناخن

• بعضآ مصابیت مفاصل تورم و شخی مفاصل

سبب مرض پسوریازس چیست؟

اسباب پسوریازیس شامل hyperproliferation حجرات  کراتینوسیت در اپیدرم، با افزایش سرعت انقسام حجرات  اپیدرمی است. علت از دست دادن کنترل انقسام  کراتینوسیت نامعلوم است. با این حال به نظر می رسد ، عوامل محیطی، ارثی، و ایمونولوژیک یا معافیتی در ایجاد مرض نقش.داشته باشند.

عوامل محیطی

عوامل بسیاری علاوه بر  استرس نیز مشاهده شده است که باعث تشدید مرض میگردند ، از جمله سرما، صدمات جلدی از سبب هرچه باشد ، انتانات  (به طور مثال، استرپتوکوکی، استافیلوکوکی، وویرس  HIV)، الکول، و دواها  (به عنوان مثال، مشتقات آیودین، آسپرین، لیتیوم، بتا بلاکرها، بوتولینوم توکسین، و دواهای ضد ملاریا و قطع دواهای  استروئیدی،).

آب و هوای گرم، نور خورشید و حاملگی ممکن است برای مرض  سودمند باشد، هر چند گاهی در حاملگی مرض بسیار شدید نیز دیده میشود. دریافت گردیده است که تشویش و اضطراب  پسوریازیس را تشدید میکند.

عواملی که ممکن است باعث پسوریازیس و یا بدتر شدن آن گردند عبارتند از:

• انتانات ها، مانند گلودرد میکروبی و یا کاندیدیازس

• آسیب به جلد، مانند  یک بریدگی و یا خراش جلدی ، نیش حشرات، و آفتاب سوختگی شدید

• استرس

• آب و هوای سرد

• سگرت کشیدن

• مصرف الکول

• برخی از دواها  - از جمله لیتیوم که برای اختلال رونی  دوقطبی تجویز می شود، دواهای فشار خون بالا مانند بتالاکرها ، دواهای های ضد ملاریا

عوامل ارثی  

بیماران مبتلا به پسوریازیس زمینه ارثی برای این بیماری را دارا میباشند. چاقی یکی دیگر از عوامل مرتبط با پسوریازیس است. این که آیا وزن به تنهایی، استعداد ژنتیکی برای چاقی، و یا ترکیبی ازهر دو سبب مرض میگردند بصورت دقیق دانسته نشده است شروع یا بدتر شدن پسوریازیس با اضافه شدن وزن و / یا بهبودی با از دست دادن وزن است مشاهده شده است.

عوامل ایمونولوژیک

عوامل ایمیونولوژیک یا معافیتی در ایجاد مرض پسوریازس رول دارند

 اشکال کلینکی 

انواع مختلفی از پسوریازیس وجود دارد. اینها عبارتند از:

• پسوریازیس پلاکی. اینها بشکل پلکها یا نواحی سرخرنگ جلد که پوشیده از پوستکهای سفید نقره یی میباشد یک شکل بسیار معمول مرض. پلاک خارش و یا ممکن است دردناک باشد و هر ناحیه جلد را  می تواند مصاب سازد ولی بیشتر در قسمت های پیشروی ساق پا ، عقب آرنج و بازو ، نواحی الیوی ، سر و نواحی تناسلی را میتواند مصاب میتواند یک یا چند ناحیه محدود را مصاب ساخته و یا هم نواحی متعدد را مصاب سازد.

• پسوریازیس ناخن. پسوریازیس می تواند ناخن های دست و پا هارا مصاب سازد  و باعث ایجاد حفره های نقطوی ، رشد سریع  ناخن و تغییر رنگ غیر طبیعی آن گردد. ناخن پسوریاتیک ممکن است سست بوده  و از بستر ناخن جدا گردد(onycholysis) جمع شدن پوستک ها در تحت ناخن نیز میتوند رخ دهد موارد شدید ممکن است باعث ناخن تخریب ناخن گردد .

• پسوریازیس جلد سر. پسوریازیس در جلد به شکل  مناطق خارش دار و سرخ  رنگ که پوشیده با سبوسک نقرهای مایل به سفید است سر به نظر می رسد. که بصورت خود بخودی یا در اثر خارش نمودن و شانه زدن سبوسکها اکثرا بروی شانه ها میریزند.

• پسوریازیس قطره یی. این شکل  در درجه اول نزد  افراد جوان تر از 30 دیده میشود  و معمولا ت سط یک میکروب باکتریایی مانند عفونت استرپتوکوکی  گلو دردی ایجاد میشود. این زخم های کوچک، به شکل قطره آب بر روی تنه، بازوها، پاها و جلد سر مشخص می شود. که سرخرنگ بوده دارای پوستک های سفید رنگ بوده ولی مانند سایر اشکال مرض بیشتر ضخیم نمیباشد و مریضان از سابقه گلودردی حکایه مینمایند.

• پسوریازیس معکوس: به طور عمده جلد نوحی  در زیر بغل، در کشاله ران، زیر سینه و اندامهای تناسلی تحت را مصاب میسازد ، پسوریازیس معکوس در افراد چاق شایع تر است و است توسط اصطکاک و تعریق رو به وخامت میگراید.

• پسوریازیس پوسچولر. این شکل نادر از پسوریازیس می تواند بشکل  گسترده (generalized pustular psoriasis) و یا در مناطق کوچک مانند دست ها، پاها یا انگشتان رخ می دهد. به طور کلی به سرعت، با بوجود آمدن آبله  های پر از چرک ظاهر می شود و تنها چند ساعت پس از تظاهر سرخی در جلد بوجود مییایند متعاقبا . آبله هادر یکی دو روز در دخل جلد  خشک گردیده  و دانه های چرکین جدید بوجود آید  در واقعاتی که مرض نواحی وسیع جلد را مطاب ساخته باشد باعث تب، لرزه، خارش شدید و خستگی نیز میتواند شود.

• پسوریازیس Erythrodermic. نوع کمترمعمول پسوریازیس، پسوریازیس erythrodermic  میباشد که می تواند سبب سرخی و پوستک ریزی تمام و یا قسمت اعظمی از جلد ( بیشتر از 80% بدن) گردد. که  ممکن است به اثر آفتاب سوختگی شدید، قطع دواهای استروئیدی خوراکی و زرقی و یا اخذ دواهای که قبلا ذکر شد ، و یا ا نوع دیگری از پسوریازیس  که بخوبی  کنترل و تداوی نشده باشد بوجود آید.

• التهاب مفاصل  پسوریاتیک: آرتریت پسوریاتیک بر علاوه بر التهاب، جلد . پوستک های جلدی، باعث نقاط فرورفته ناخن و مفاصل متورم، دردناک میگردد  که نوعی از التهاب  مفاصل میباشد. و در 10 الی 30 فیصد مصابین پسوریازس رخ میدهد.

 

عوامل خطر

هر کس می تواند مصاب  پسوریازیس گردد، اما عوامل زیر می تواند خطر ابتلا به این مرضرا افزایش می دهد:

• سابقه خانوادگی :  سابقه فامیلی شاید مهم ترین عامل خطر ابتلا به پسوریازیس باشد  که در صورت مصاب بودن یکی از والدین چانس ابتلا به مرض 14 در صد و در صورت مبتلا بوده هردو آنها چانس ابتلا به پسوریازس 41 فیصد افزایش میابد در حالیکه در سایر اشخاص مصابیت به پسوریازس 1 الی دو فیصد میباشد.

• انتانات باکتریایی و ویروسی: احتمال ابتلا به پسوریازیس نزد افرادی که  مبتلا به HIV هستند بیشتر  از افراد با سیستم معافیتی سالم میباشد. کودکان و نوجوانان مبتلا به انتانات  راجعه، به خصوص انتانات  استرپی گلو، نیز ممکن است در معرض خطر باشد.

• استرس. از آنجا که استرس می تواند سیستم ایمنی بدن شما را تحت تاثیر قراردهد ، بالا بودن سطح استرس ممکن است خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می دهد.

• کشیدن سگرت. تنباکو سگرت نه تنها خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می دهد، اما همچنین ممکن است شدت مرضرا افزایش دهد. سگرت کشیدن نیز می تواند نقش مهمی در توسعه اولیه این مرض  بازی کند.

شیوه زندگی و تداوی خانگی

اگر چه اقدامات خود کمک خواهد پسوریازیس را درمان نمی کنند، آنها ممکن است کمک به بهبود ظاهر و احساس از جلد آسیب دیده است. این اقدامات ممکن است به شما بهره مند شوند:

• حمام روزانه: حمام کردن روزانه به کاهش پوستک های و التهاب جلدی  برای بهبودی مرض پسوریازس کمک کننده خواهد بود افزودن  روغن حمام، نمک دریا مرده  یا Dead Sea salts  به آب و حمام کردن  به مدت حداقل 15 دقیقه بهتر خواهد بود . ولی هنگام حمام نمودن باید از استعمال  آب داغ و صابون های سخت  اجتناب گردد زیرا  می تواند سبب  بد تر شدن علام مرض پسوریازش گردد.استفاده از آب شیر گرم  و صابون های ملایم و صابوناهای حاوی مشتقات تار در بهبودی مرض رول خوبی خواهند داشت.

• استفاده از مرطوب کننده: خشک کردن جلد و بالافاصله استعمال مرهم های مرطوب کننده در حالیکه جلد مرطوب است بسیار مفید میباشد . برای جلد های خیلی خشک استعمال مرهم  نسبت به کریم و لوشن خواهد بود زیرا دوام آن بالای جلد بیشتر بوده وبیشتر از تبخیر آب جلد جلوگیری مینماید . در آب و هوای سرد وخشک، شما ممکن است نیاز اشتعمال مرطوب کننده جند بار در روز داشته باشید.

• پوشش مناطق آسیب دیده در شب. برای کمک به بهبود سرخی و پوستک شدن: استعمال مرهم های مرطوب کننده به جلد و بسته نمودن آن با پوشش های پلاستیکی  یا plastic wrap  میتواند مفید باشد. در صبح پوشش پلاستکی دور شده و با حمام نمودن پوستک ها ازبین میروند.

• مواجه ساختن جلد به شعاع آفتاب به حد متوسط:  مقدار کنترل شده از نور خورشید به طور قابل توجهی می تواند  مشکلات جلدی پسوریازس را بهبود بخشد، اما مواجه شدن  بیش از حد خورشید می تواند سبب بروز یا بدتر مرض گردد .

• استعمال کرم یا پماد طبی. کرم یا پماد های حاوی هیدروکورتیزون یا اسید سالیسیلیک به منظور کاهش خارش و پوستکهای جلد باید استعمال گردند اگر شما از پسوریازیس جلد سر رنج میبرید، سعی کنید شامپو های طبی که حاوی Tar است استفاده کنید.

• اجتناب از محرک های پسوریازیس: در صورت امکان. دریابید که چه چیزی باعث(در صورت وجود) پسوریازیس شما را بدتر مینماید و برای جلوگیری یا اجتناب از آنها عمل کنید. انتانات، صدمات  به جلد، استرس، سگرت کشیدن و قرار گرفتن در معرض آفتاب شدید و همه می توانند پسوریازیس را بدتر کند.

• از نوشیدن الکل اجتناب کنید:  مصرف الکل می تواند سبب کاهش موثریت دواهای که در تداوی مرض  پسوریازیس بکار میروند گردیده و مرض تانرا شدید تر نماید.

• خوردن رژیم غذایی سالم است. اگر چه هیچ شواهدی وجود دارد که غذاهای خاص سبب بهبود یا تشدید پسوریازیس میگردد، خودرا به خوردن رژیم غذایی به ویژه هنگامی که شما دچار یک مرض مزمن است سالم عادت دهید. یک رژیم غذایی سالم شامل خوردن انواع میوه ها و سبزیجات و حبوبات  میباشد. اگر شما عادت به خوردن گوشت دارید بالای گوشت ماهی تمرکز کنید. اگر شما فکر می کنم که غذاهای خاص علائم شما را بهتر یا بدترمیکند بهتر است از غذاهای که فکر میکنید بیشتر سبب بهبود حالت تان میگردد استفاده نمایید.

طب جایگزین

بسیاری از درمان های جایگزین در دسترس هستند را به راحتی علایم پسوریازیس، از جمله رژیم غذایی مخصوص، کریم ها، مکمل های غذایی و گیاهان دارویی است. برخی از درمان های جایگزین تلقی می شوند عموما بی خطر است، و آنها برای برخی از مردم ممکن است  در کاهش علائم و نشانه ها، از قبیل خارش و پوستک شدن مفید باشد.

• آلوئه ورا. که  از برگ های گیاه آلوئه ورا ساخته میشود کریم عصاره آلوئه ورا ممکن است سرخی، پوستکهای جلدی ، خارش و التهاب جلدی را کاهش دهد. شما ممکن است نیاز به استفاده  این کریم را چندین بار در روز به مدت یک ماه یا بیشتر با دیدن بهبودی ادامه دهید.

• روغن ماهی. اسیدهای چربی امگا 3 موجود در مکمل های روغن ماهی ممکن است التهاب مرتبط با پسوریازیس را کاهش دهد، هر چند نتایج حاصل از مطالعات متفاوت است. مصرف 3 گرام یا کمتر از روغن ماهی روزانه به طور کلی به مصون دریافت گردیده است.